ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรเดี่ยว. ไม่ได้มีแค่ช่วยยับยั้งเชื้อโควิด 19

ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรเดี่ยว ควรใช้อย่างระวัง

แม้มีงานวิจัยหลายสถาบันออกมารับรอง ฟ้าทะลายโจร มีความสามารถยับยั้งเชื้อไวรัสโควิดได้ รวมทั้งงานวิจัยของกรมวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์ ร่วมกับกรมการแพทย์แผนไทยฯ และงานวิจัยการใช้ฟ้าทะลายโจรแคปซูลรักษาผู้ป่วยโควิดในโรงพยาบาลของรัฐ ผลปรากฏว่า ทั้งใน รพ.ศูนย์, รพ.ทั่วไป และ รพ.สนาม จำนวน 9 แห่ง โดยทดลองให้ฟ้าทะลายโจรแก่ผู้ป่วยต่อเนื่องเป็นเวลา 5 วัน พบว่าผู้ป่วยทุกราย รวม 276 ราย มีอาการดีขึ้นทุกอาการป่วย ความรุนแรงของอาการลดลง เช่น ไข้ ไอ เจ็บคอ น้ำมูกไหล เป็นต้น

ฟ้าทะลายโจรยังได้ถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (บัญชียาจากสมุนไพร) กระทรวงสาธารณสุข ในรูปแบบยาเดี่ยว

หากแต่ฟ้าทะลายโจร ยังมีสรรพคุณและหลักการใช้รักษาโรคตามหลักการแพทย์แผนไทย ที่น้อยคนอาจยังไม่รู้ ฟ้าทะลายโจร มีชื่อวิทยาศาสตร์ : Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees (วงศ์ Acanthaceae) และมีชื่อท้องถิ่นว่า ฟ้าทะลายโจร น้ำลายพังพอน เมฆทะลาย ฟ้าสะท้าน เขยตายยายคลุม ฟ้าสาง

ฟ้าทะลายโจร เป็นพืชล้มลุก สูง 1-2 ศอก  ส่วนที่ใช้ทำยา คือ ใบ ฟ้าทะลายโจร มีรสขมมาก  อยู่ในกลุ่มยาฤทธิ์เย็น มีสรรพคุณใช้รักษาอาการท้องเสีย บรรเทาไข้หวัด แก้ไอ และแก้อาการเจ็บคอ  โดยมีวิธีใช้ 3 วิธี คือ ใช้เป็นยาต้ม ทำเป็นยาลูกกลอน และทำเป็นยาดองเหล้า 

ตามหลักการแพทย์แผนไทยนั้น อาการไข้ ไอ เจ็บคอ เป็นอิทธิพลของธาตุไฟในร่างกายเพิ่มปริมาณสูงขึ้น ทำให้เกิดอาการดังกล่าว จึงใช้สมุนไพรฤทธิ์เย็น อย่างเช่น ฟ้าทะลายโจร เพื่อปรับหรือลดปริมาณความร้อนในร่างกายให้สมดุลนั่นเอง แต่หากใช้ในปริมาณเกินความจำเป็นก็อาจส่งผลทำให้ ร่างกายเกิดภาวะความเย็นเกินไป ส่งผลทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ตามมาได้ เช่น อาการชาตามร่างกาย แขน-ขาอ่อนแรง ท้องอืดท้องเฟ้อ ท้องเสีย หรือผื่นแพ้ตามร่างกาย เป็นต้น

การใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจร โดยไม่ได้เข้าตำรับยา หรือมีส่วนผสมของสมุนไพรชนิดอื่นร่วมด้วย จึงควรใช้อย่างระมัดระวัง ซึ่งมีข้อแนะนำดังนี้ 

คำแนะนำ

บรรเทาอาการเจ็บคอ

บรรเทาอาการของโรคหวัด (common cold) เช่น เจ็บคอ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ

ขนาดและวิธีใช้

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 2 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน

ข้อห้ามใช้

ห้ามใช้ ในผู้ที่มีอาการแพ้ ฟ้าทะลายโจร

ห้ามใช้ ในหญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร 

คำเตือน

หากใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้แขนขามีอาการชาหรืออ่อนแรง

หากใช้ฟ้าทะลายโจรติดต่อกัน 3 วัน แล้วไม่หาย หรือ มีอาการรุนแรงขึ้นระหว่างใช้ ยา ควรหยุดใช้ และพบแพทย์

ควรระวังการใช้ร่วมกับสารกันเลือดเป็นลิ่ม (anticoagulants) และยาต้านการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)

ควรระวังการใช้ร่วมกับยาลดความดันเลือดเพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้

ควรระวังการใช้ร่วมกับยาที่กระบวนการเมแทบอลิซึม ผ่านเอนไซม์ Cytochrome P450 (CYP) เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ CYP1A2, CYP2C9 และCYP3A4

อาการไม่พึงประสงค์

อาจทำให้เกิดอาการผิดปกติของทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้อง ท้องเดิน คลื่นไส้ เบื่ออาหาร วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น และอาจเกิดลมพิษได้

อ้างอิง 

ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรมไทย โดยกองการประกอบโรคศิลปะ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ

เว็บไซค์: คณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาลัยมหิดล หน่วยแพทย์ทางเลือก

https://med.mahidol.ac.th/altern_med/th/km/19jun2020-1729 

http://kpo.moph.go.th/webkpo/tool/Thaimed2555.pdf https://www.pharmacy.mahidol.ac.th/knowledge/files/0484.pdf